Otters in Nederland. En op de film straks!

Een volle bak van bijna 25 Hydrofielers en Calamarianen luisterde op de toepasselijk kletsnatte avond van 20 februari waarop Hilco Jansma vertelde over de otter in Nederland en in het bijzonder over zijn film van hen waar hij aan werkt.

Al tijdens mijn biologie studie in Groningen, vertelde Hilco, ben ik begonnen met filmen en in 2014 besloot ik mij daar fulltime op te richten. De film van de otters is mijn tweede productie nadat ik eerst een jaar lang werkte heb aan een film rond het Noorderplantsoen. Ik ben de otters nu al drie jaar en nog steeds aan het filmen maar ik ben er nu wel bijna mee klaar mee. Eigenlijk had ik verwacht hem rond de jaarwisseling al klaar te hebben maar doordat ik op het laatst nog een moeder met drie jongen vond, die ik er ook in wilde verwerken, is me dat niet gelukt. Daarom kan ik er nog niet heel veel van laten zien en begin ik met mijn film van het  Noorderplantsoen.

In het begin filmde ik alles, nog zonder idee te hebben voor een verhaal (een aanpak die ook binnen Hydrofiels eigen Foto­ en Film Team wel bekend is). Ik begon met wat spreeuwen maar gaandeweg zag ik van alles dat interessant was. Als je een soort volgt, daar bovenop gaat zitten, zo bleek, dan zit in van alles wel een verhaal (ook dat herkennen we binnen het FFT). Zo kwam ik vanzelf tot mijn Noorderplantsoen verhaal dat kon ik toen aanvullen met al zoveel andere stukjes die ik had. Toch is dat niet de normale gang van zaken. Van Cees van Kempen uit Brabant, die al de nodige producties op zijn naam heeft (o.a. ijsvogel en torenvalk), leerde ik hoe ik het beter aan kan pakken.

Hierna heb ik eerst nog wat korte films gemaakt met een enorm logge, loeidure highspeedcamera die we konden lenen van de universiteit van Wageningen. Die camera schoot, na veel te verrichten voorwerk, wel 7000 frames per second, zodat je prachtig bewegingen vast kon leggen, in scenes waarop je nadien nog kon zoomen, vertragen en versnellen. Samen met Arjan Verschoor schoot ik daar vliegende vogels en springende kikkers mee. Die laatste gewoon in een aquarium in huis omdat de kostbare camera niet naar buiten mocht in het toen sombere regenachtige weer.  Maar nu over de otter film (in productie).

Omdat ik als beginnend filmer nog niet echt een naam heb, en deuren voor mij nog niet vanzelf open gaan, heb ik het plan rond de otterfilm ook samen met hem opgezet. De otter is een prachtig maar ook heel erg schuchter dier dat je bijna niet te zien krijgt. Zelfs veel otteronderzoekers hebben er nog nooit een in het wild gezien. Doordat hij een echte zwerver is die zich moeilijk laat zien was het eerste jaar van werken aan de film heel moeilijk. Een vaste plek heeft ie niet, een nest vind je niet. In de eerste zomer kon ik 4 beelden maken waarvan ongeveer 2,5 bruikbaar was. Het jaar daarop, en dit jaar ook, ging het beter. Met een trailer ben ik de boer op gegaan om sponsoren te vinden. En daarna kon ik hem eigenlijk meteen al verkopen, nog voor ik een verhaal en de eerste beelden had. Als het straks helemaal klaar is, is het de eerste film van de otter in Nederland.

In principe gaat het nu redelijk goed met onze otters maar juist daardoor komen ze ook weer in de problemen. Naar schatting zijn er nu zo’n 400 in Nederland. Dat is nog wel een kwetsbare populatie waarbinnen de kans bestaat op inteelt. En juist nu het beter met ze gaat, komen ze, omdat ze zo zwerven, meteen ook weer in de problemen: jaarlijks wordt een kwart tot derde van de populatie dood gereden. Ook onze A28 is een knelpunt in de otter migratie route. Gelukkig zijn en worden er nu wel steeds meer veilige, zowel droge als natte fauna-oversteekplaatsen gerealiseerd.

Het werk aan de otterfilm komt neer op heel veel nachtwerk. Overdag slapen en steeds weer heel vroeg in de ochtend op pad. Vaak ben ik er wel van 5 uur ochtends tot 2 of 3 uur s middags mee bezig. Zo maakte ik mijn beelden in de Weerribben. Het is vaak een kwestie van eerst flink zoeken waar ze zitten, doorbijten en dan filmen. Vaak met speciale lichtgevoelige apparatuur. Dat zoeken kan door met camera­vallen hun activiteiten te onderzoeken maar ik doe het ook wel samen met een partner. We luisteren dan waar vogels alarmeren, want dat is vaak waar ze dan zojuist opdoken. Daarna is het zaak er in je camouflagepak wat dichter naar toe te rennen in de hoop dat ze jouw kant op komen. Ze moeten af en toe het water uit omdat ze hun vacht schoon moeten houden en er lucht in blazen. Anders houden ze het niet warm. Daar maak ik gebruik van

Ik ben ook te te volgen op mijn website (Hilco Jansma.com) op Facebook en op YouTube.

Als afbeeldingen leende ik een paar screen shots van youtube filmpjes van (genoemd in de tekst) Hilco Jansma en Arjan Verschoor.