Winteravondvertelling 23 november 'Amfibieën'

De Winteravondvertelling over amfibieën bij Duikvereniging Hydrofiel op donderdag 23 november was een boeiende ervaring, geleid door de deskundigheid van Harry, een toegewijde kenner van amfibieën. Harry, die aanzienlijk heeft bijgedragen aan de stichting RAVON, opende de avond met een fascinerende presentatie ondersteund door boeiende slides. De groep was niet erg groot omdat tegelijkertijd ook de duikreis naar Egypte plaatsvond, maar gelukkig waren er toch een aantal mensen aanwezig.

Wat is nu het verschil tussen een amfibie en een reptiel, vraag je je af? Het verschil is dat een reptiel eieren aan land legt en waterdichte schubben heeft. Een amfibie zal op het droge na verloop van tijd uitdrogen. Het onderscheid is soms lastig te maken. Zo waren er twee foto’s van een salamander en een hagedis en het was niet te zien welke een reptiel was en welke een amfibie. De salamander was hier het dier dat in het water leeft.

Verder ingaand op de evolutie, begon het verhaal 385 miljoen jaar geleden bij een chordadier: een beenvis genaamd de Eusthenopteron. Hiervan dacht men vroeger dat het af en toe op het land zou komen. Echter zijn wetenschappers er nu mee eens dat het alleen in het water leefde. Later kwam de tiktaalik, deze missing link tussen vissen en landdieren was er wel een die op het land komt, want het heeft poten voor een leven op land, en het heeft echte gewrichten en een kop als een krokodil. Het had een huid als een vis met schubben.

De eerste amfibieën waren echter salamanders. De vuursalamander vond ik het meest opvallend, met zijn geel met zwarte kleuren, zoals een wesp. Er zijn er veel van te vinden; in de kop van Drenthe is er de Kamsalamander te vinden. Daarnaast zijn er veel kikkers te vinden, zowel groene als bruine. Die kunnen overigens in bijna alle kleuren voorkomen. Aan de kop kun je zien met welke je te maken hebt.

Dan zijn er de padden. Deze hebben met name zichtbare trommelvliezen, die ze alleen gebruiken voor onderlinge communicatie. In de herfst overwinteren ze in het zand. Anders dan kikkers, die zoals we weten kikkerdril produceren, hebben padden eiersnoeren, die ze soms ter bescherming ervan bij zich dragen. Beide diersoorten hebben veel natuurlijke vijanden, waarvan de mens de voornaamste is.

Wat de meesten niet weten is dat de meeste padden en kikkers bedreigde en daarom beschermde diersoorten zijn, en dat er gebieden in Nederland zijn waarop het oppakken van de dieren, zonder vergunning, een bekeuring staat.

De Winteravondvertelling over amfibieën was niet alleen leerzaam, maar ook een ode aan de fascinerende wereld van deze dieren. Onder leiding van Harry keken we naar het onderscheid tussen amfibieën en reptielen, met als hoogtepunt de intrigerende evolutie vanaf de beenvis Eusthenopteron tot aan de landbewonende tiktaalik, en naar de salamander.

De kleurrijke variëteit aan salamanders, kikkers en padden, met hun unieke kenmerken en gedragingen, was leuk om te horen. Laten we niet vergeten dat veel van deze wezens bedreigd zijn, een les die we meenemen uit deze avond.